Η δυσαναγνωσία είναι μια μαθησιακή δυσκολία. Αναφέρεται σε παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη, που αν και παρακολουθούν κανονικά τα μαθήματα της τάξης τους παρουσιάζουν μη αναμενόμενη δυσκολία της αναγνωστικής ικανότητας αλλά και προφορικής απόδοσης αυτών που έχουν διαβαστεί. Με την ανάγνωση μετατρέπεται ο γραπτός λόγος σε προφορικό. Η ανάγνωση είναι μια αποκωδικοποίηση των συμβόλων/σημείων (γράμματα) που έχουμε αποτυπώσει στο χαρτί στα αντίστοιχα φωνήματα (ήχοι της γλώσσας). Επομένως, για να είναι αποτελεσματική χρειάζονται δυο προϋποθέσεις α) να γίνεται αναγνώριση της μορφής της λέξης ώστε να αναπαραχθεί προφορικά και β) να γίνεται κατανοητή η σημασία της ώστε να οδηγήσει στην κατανόηση της πρότασης και του κειμένου.

Ένα παιδί που αντιμετωπίζει δυσκολία στην ανάγνωση παρουσιάζει τα παρακάτω:

1. Παραλείπει, μεταθέτει, προσθέτει γράμματα, συλλαβές ή λέξεις
2. Συλλαβίζει
3. Έντονο κόμπιασμα και παύσεις
4. Επαναλαμβάνει γράμματα ή συλλαβές
5. Διαβάζει λάθος τις λέξεις
6. Χάνει τη σειρά του κειμένου
7. Δυσκολεύεται στην ανάγνωση πολυσύλλαβων ή ασυνήθιστων λέξεων
8. Δεν κατανοεί πλήρως αυτά που διαβάζει
9. Ο χρόνος ολοκλήρωσης της ανάγνωσης είναι μακρύς
10. Δεν χρωματίζει το λόγο ανάλογα με το ύφος του κειμένου
11. Ο λόγος του είναι επίπεδος χωρίς να εμφανίζονται σημεία στίξης κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης
12. Αδυνατεί να αναπαράγει, να ερμηνεύσει και να διαμορφώσει άποψη για το κείμενο που διάβασε.

Προτάσεις αντιμετώπισης δυσαναγνωσίας για τους δασκάλους

Παρακάτω προτείνουμε κάποιες τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα στην τάξη για να βοηθηθεί το παιδί με δυσαναγνωσία.

1. Ενίσχυση της οπτικής και ακουστικής αντίληψης με αναγνωστικά παιχνίδια
2. Παιχνίδια για τα γράμματα που μπερδεύεται με τις κάρτες διπλής όψης
3. Κάρτες διπλής όψης για τις συλλαβές
4. Λίστες λέξεων που περιλαμβάνουν δύσκολα για το παιδί γράμματα
5. Ανάγνωση κειμένου πρώτα από τον δάσκαλο και το παιδί παρακολουθεί την κάθε λέξη δείχνοντας με το δάχτυλο
6. Μικρά κείμενα ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και την ηλικία των μαθητών
7. Επίδειξη φωναχτής ανάγνωσης
8. Επαναλαμβανόμενες αναγνώσεις με μαγνητοφωνημένα κείμενα
9. Ομαδική-συνεργατική ανάγνωση, ανάγνωση σε ζεύγη για απόκτηση αναγνωστικής ευχέρειας
10. Ανάγνωση κειμένων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή
11. Ανάπτυξη λεξιλογίου
12. Εύρεση κεντρικής ιδέας του κειμένου.

Προτάσεις για τους γονείς

Οι γονείς μπορούν να συμβάλλουν δυναμικά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών του παιδιού τους με πολύ απλές τεχνικές που είναι όμως καθοριστικές για την απόκτηση αυτοπεποίθησης και ανάπτυξη ενδιαφέροντος του παιδιού ως προς την ανάγνωση. Παρακάτω προτείνονται κάποιοι τρόποι που μπορούν να φανούν χρήσιμοι. Οι γονείς λοιπόν μπορούν:

1. Να ενθαρρύνουν και να υποστηρίζουν το παιδί που έχει απογοητευτεί με την ανάγνωση
2. Να το ενθαρρύνουν να γράφει και να συλλαβίζει σημειώσεις, email, γράμματα
3. Να διαβάζουν οι ίδιοι δυνατά άρθρα, κείμενα με θέματα που ενδιαφέρουν το παιδί
4. Να εμπλέκουν το παιδί σε καθημερινές συζητήσεις. Να συμπεριλαμβάνουν στις συζητήσεις καινούριες και ενδιαφέρουσες λέξεις
5. Να διαβάζουν βιβλία στο παιδί. Να το ρωτούν ανά σελίδα το νόημα, να εξηγούν τις καινούριες λέξεις, να το βοηθήσουν να καταλάβει πλήρως το κείμενο.

Προτάσεις για το ίδιο το παιδί

Γονείς και δάσκαλοι πρέπει να παροτρύνουν το παιδί να αγαπήσει την ανάγνωση γιατί είναι εφόδιο ζωής. Κάποιες συμβουλές που μπορούν να δώσουν στο ίδιο το παιδί είναι οι παρακάτω:

1. Να παρατηρεί γραπτά κείμενα και πινακίδες στο δρόμο και να προσπαθεί να εντοπίσει γνωστές λέξεις και γράμματα
2. Να είναι υπομονετικό όταν μαθαίνει καινούρια πράγματα που σχετίζονται με λέξεις και ήχους
3. Να γράφει σημειώσεις, γράμματα και email σε φίλους και στην οικογένεια
4. Να διαλέγει το ίδιο βιβλία που τον ενδιαφέρουν
5. Όταν διαβάζει ο γονιός ή ο δάσκαλος να ακολουθεί με το δάχτυλό του τις λέξεις
6. Να χρησιμοποιεί σχεδιαγράμματα και σημειώσεις όταν διαβάζει
7. Να διαβάζει σε μικρές παραγράφους και να βεβαιώνεται ότι έχει καταλάβει όσα έχουν προηγηθεί
8. Καθώς διαβάζει να δημιουργεί νοερές εικόνες που ταιριάζουν με την ιστορία.

Η δυσαναγνωσία όπως και κάθε μαθησιακή δυσκολία αντιμετωπίζεται αρκεί να γίνει έγκαιρα η διάγνωση. Ήδη από τα τέλη της Α’ δημοτικού, εφόσον το παιδί δεν παρουσιάζει κάποια βελτίωση στην αναγνωστική του ικανότητα καλό είναι ο γονιός και ο δάσκαλος να ζητήσουν βοήθεια από ειδικούς. Μέσα από την συνεργασία όλων το παιδί μπορεί να φτάσει στο κατάλληλο επιθυμητό επίπεδο ανάλογα με την ηλικία του. Η ανάγνωση αποτελεί ένα πολύ σημαντικό μέρος στη ζωή του παιδιού, γι’ αυτό πρέπει να το βοηθήσουμε.